Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2020
Το Βάζο/ Ελληνική Ταινία Μικρού Μηκους / Σενάριο-Σκηνοθεσία: Κυριάκος Ρόντσης
Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020
Σάββατο 29 Αυγούστου 2020
Πέμπτη 25 Ιουνίου 2020
Δευτέρα 27 Απριλίου 2020
Autistic swallow nests (Monologue)
Panayiotis Gouveris (author)
Katerina Kloura (translator)
I don't want to remember. I
find it hard; I was just a kid. I needed to be better protected. Someone had to
protect me. I didn't know what was going to happen. Kids only want to play. For
me, it was just a game. I picked a stone, hurled it over a nest and something
was happening to me. Like being joyful, but not exactly. I wanted it over and
over again. After all, they should build their nests higher I was just a kid. Every
kid wants to take down a swallow's nest. I just wanted a bit more. I didn't
know what was going to happen.
It's
not easy. Someone has to teach you. Someone brave and undaunted like Nikos.
Tough guy. One-shot and the nest was down. Truly gifted. He didn't enjoy it. It
was just a way to spend his time. When he couldn't find more nests, he used to hurl
at me. I felt no pain. I feel no pain.
The secret is to pick the
right stone. It takes a small, slender and sharp rock. That’s perfect. If I
didn't find the right one, I would get distressed. Stones are war weapons. It’s
you and your stones on the one side and the nest and the swallow on the other.
When I was at the beach, I
wasn't swimming. I was looking for pebbles to save, as war supplies. At first,
my mom was upset. She was grumbling. Then she quit and gοt used to me. I wasn't wearing
a swimsuit anymore, just a deep-pocket short, filled with stones.
Wherever there was a nest, it
had to be knocked down. That's how I felt. I was left peaceful and serene after
I had torn a nest down. I loved the swallows, but I hated their nests.
I
used to sing while I was knocking the nests down. Not too loudly. A mournful mumbling whisper to seize my regrets. Ι didn't want to look violent
and clumsy. I fancied a refined look — my church outfit: a white shirt and
black pants. Standing in awe under the strong nest structure, knowing that in a
little while it would be ruined. Nearly catching the smell of it. Oh! If only I
lived in a world full of nests. After all, people used to live in caves and trees.
Architects, doors and the flushing toilets appeared much later. What a pity!
Now we are full of lines and angles.
Even
while I was at school, I kept on painting nests. My teacher was upset.
Everybody is upset near me — even the swallows. We used to hang our paintings
on the class wall: homes, castles, princesses and my nests. One day I attacked
my pictures. My teacher then stopped
hanging them. Everybody is afraid near me; I am just upset. My heart is
sweating.
Mom was always worried about me. I was
different, and she knew it, ever since my infancy; late talker, late walker and
nest seeker. Oh mom, you who took care of pigeons and sparrows, you deserved
another son.
Αlong with the nests, I also
destroyed my mother and her expectations. Someone had to teach me the art of
being a son.
She took me to a bunch of
doctors. When you are a kid, psychiatrists won't give you drugs. They pat on your
mother's back and tell her to be brave. I don't understand; why is it so hard
for a mother that her child knocks down swallow nests?
A fluffy psychiatrist liked my
mom. He didn't pat on her back; he preferred to touch her waist. I used to play
with a real rabbit in his office. I wouldn't say I like rabbits; they have
silly faces. I had to pass five phases of zoo therapy. This moron knew nothing
about my autism.
After the rabbit, I adopted a
stupid shiny fish; something in between a firefly and a sardine. It died after
a week. Ι peed in the fishbowl, that's why. I adopted another one. I peed again. Oh,
mom, don't be upset, you could have placed a lid over the bowl. The psychiatrist wanted me to lay on
a sofa and narrate my dreams. That was impossible. I couldn't; nobody ever taught me how to
dream.
I was never an easy-going patient.
After all, there is no cure for me. I don't care; it's not my problem. I'm
being myself. My mother still hopes. She anticipates that one day somebody will
invent the pill for autism. Oh, mom, I'm not going to swallow it. I prefer peeing
on goldfish.
My father was a nice guy. We
didn't spend too much time together, but he had natural compassion for me.
Fathers are usually strict and controlling. My father was completely different;
unshaven, tired and dirty in his work uniform; he used to carry a toolkit bag
full of screws. I admired him; he could pick the right screw for the right job.
He was working double shifts. I used to see him just before I fall asleep. He
was standing by my bed, looking like a giant.
My father didn't like my
mother. They didn’t get on well. He used to say that she had got a screw loose.
He twisted his fingers and I was laughing. I usually don't understand jokes,
but this one was an exception. Once, he caught me peeing on the fishbowl. He
remained silent and never said a thing. That was our secret. My strange behaviour was not an issue for him.
I think he might have been a bit autistic too. Maybe he is the one responsible
for my autistic gene. I wish mom had autism too, but it's hard for a woman to
pee in a fishbowl. Autism does not suit women. They usually have depression or
hysteria; autism avoids them.
After the second dead fish, I
stopped zoo therapy. We also stopped eating fish at home. I like salmon but I
haven't eaten for years.
My mother's sister brought me
a puppy. She had read a magazine article about the positive effect of dog
ownership on autism. It was a cute dog; not very smart, not very stupid. I
liked it. I called him Ulysses. It's silly to call your dog Jack or Benjie. I
later discovered that Ulysses had tits, but I didn’t mind at all. I didn't
change his name. I changed his fur colour though. He used to be black and
white, I took brushes and paints and started daubing him. A little blue, some
blobs of red here and there. He was beautiful. He finally came across a group
of Panathinaikos fans that beat him to death. He died in my arms. They didn't
hit me; my shirt was green.
I didn't want to bury Ulysses.
I loved him too much to bury him under the ground. I preferred to put my dog in
the freezer. Mom gave him to a rag-picker, to get rid of his body; I couldn't
stop crying. My dad went to the park and found all these dog killers; he
slapped them, one by one. I’d rather have them knocked down with my stones. My
dad let me spit on each one of their faces. Since then, when I don't like
someone, I spit on him. Especially the doctors. They pretend as if they don't
care. I'm sure they take a hot disinfected bath when they return home.
Oh, doctors are so useless!
Since there is no cure for autism, why do I have to put up with all those
medical charlatans? One of them showed me off to his students. I felt like a monkey in a
cage. Medical students are so naive; they ask your name, they give you some
candy and they are excited. Future autisticologists… The only way to experience
autism is to be locked in an igloo in Patagonia for at least three months.
Being autistic is weird, as if you have swallowed a silent rattle.
Sometimes I wonder if there
are any autistic animals. In my opinion, all fish have autism, except for dolphins;
they suffer from socializing mania. Ostriches also are autistic. They like to
bury their heads in the sand. I love it
too; I prefer sleeping with my pillow over my head. I’d love to sleep under the
mattress, but my mom will be upset. Camels are definitely autistic; they are
not thirsty every day, just like me. I
used to drink water only on the even days of the week. I like to follow a plan.
Dad got me a new puppy; I
named it Ulysses again. He had no tits. I had taught him to sit and to stand
up; When I ordered "down!" Ulysses would stand up. When I ordered
"up!" he was lying. A little mess but I didn't care. I attached a leash
around his feet. It seemed silly to put a belt on his neck; I didn't want to
choke him. I was afraid of my dog falling off the balcony. It's bad luck if
your dog jumps off the balcony. I prefer a car accident or a dogcatcher. My
father had installed a safety net on the balcony. It was safe but I was still
afraid. Ulysses felt my fear. He wasn't smart, but he had a kind of emotional
intelligence. I think he had realised my autism; when I was twirling or
flapping my hands, Ulysses was wagging his tail.
Mom got me three more dogs;
she believed in «the more the merrier». We lived in a house full of barkings.
Ulysses was scarred. They bit him. I couldn't stand it; one day I started
screaming. They took me to the hospital and got me an injection to calm down. I
slept for three days in a row. I don't know what happened to Ulysses. I never
saw him again. I miss him till that day. For a little while I used to bark
instead of talking. If I had a tail, I'd wag it as well.
Ι wish I were a puppy. My ears are big and they stick out. Dogs with long
ears look so cute. But I'm still a human and I suffer. I got used to feeling so
devastated.
Being a canary would also suit
me. I love cages. I like being locked up behind bars; It feels safe. At home I
used to lock the doors; then I hid the keys. My mom was upset; the locksmith
was happy.
My parents never smacked me
for my weird behaviour. They only tried once but they were scared; at the first
slap I stretched my body like a stick and I gazed. They could neither hug me
nor hit me. Mom poured cold water on my face. I recovered, I became a typical
autistic again.
They got tired of me. That's
why I have no siblings. They wouldn't have been able to handle more autism. I
would like to have a brother though. I'd teach him to tear down nests without a
feeling of remorse. The secret is to pick the right stone. It takes a small,
slender and sharp rock. Stones are war weapons. It’s you and your stones on the
one side and the nest and the swallow on the other. Oh! I've said that before.
It happens to me often. I repeat myself. I repeat my life. Doctors call this
Obsessive-Compulsive Disorder. They have names for everything. Hands are upper
limbs, shits are excrement and I am a “case”.
Maybe a vet would be better
for me. After all, I like barking. Nobody expects much of a dog. You only have
to bite the bad guys, that's all.
When you are human, everything
is more complicated. For example, kissing confuses me; on my birthday, I kiss
all the guests. At funerals I kiss them all too, even the dead. The life of a
dog is more straightforward. I have never seen two dogs kissing each other or
shaking their legs. Those are human challenges. Lucky dogs. I feel like barking
a little; it soothes me down but I shouldn't do that. I'm not a kid anymore.
I will probably never become a
dog. Except for the case that I may exchange body and soul with a dog . Maybe I
am a dog's dream. I should tell it about my autism though; I don't want to
cheat on it. It will be transformed from a dog to an autistic man. It may not
be fair. Oh, these thoughts shouldn't calm me down. I should be afraid of
myself. I feel like my heart is
sweating.
When I went to second grade, I
didn't want to go into the classroom. The teacher seemed strict and harsh. I stayed
in the hallway crying and kicking the wall. Finally, they got me a shiny fish.
They put it on my desk and I agreed to come inside. While I was watching the
fish swim back and forth, the other kids exercised in Maths. Time was passing
by.
I was always sitting alone at
the last desk, against the wall: me and my fish. I carried the fishbowl with me
in the schoolyard during breaks. I wanted to count the scales of the fish. It
was impossible; the fish was swimming up and down incessantly. When I want to
measure something, I am too persistent. I took the fish out of the bowl. It
floundered until death. Then I started to count. I prefer a counted dead fish to
an uncounted alive.
Mom had told me that she used
to count sheep before sleeping. I never saw or heard any sheep in her bedroom.
For a short period, I was sitting outside her door bleating: baa, baa. That
went on for about a term, until finally, on a Christmas day, I thought they
would bake me. I was the prospective meal. Since then I refuse to taste a lamp.
I felt as if I would bite a bit of myself. Poor sheep, we wrap your intestines around
and we swallow them without shame.
I love lambs because they live
on herds. They sleep together, eat together and finally, they are being
slaughtered together. I want to join a herd of dark-haired autistic men. We
would do weird things together. We would mock the world. We would mock our
parents and our unborn siblings. Then we would all grow old together. Proud and
autistic, till death.
We are not all the same. Just
like dogs, there are breeds of us. I am in the mild one. How lucky! I speak, I
write, I can even dance. Some will never talk. I don't get involved with them.
They may bite you for no reason. I also do things for no reason but I don't
bite. They are autistic Bulldogs and I am an autistic Boston Terrier. I like
music and parfait ice-cream. I am a gentleman. During Carnival my mother
dressed me up as a marquis. I wanted to dress up as a Pelegrin. By this name, I
call the black pelicans. They don't exist, but if they existed, that would be
their name, Pelegrins. My mother didn't want to masquerade me in a bird
costume. She feared that I might jump out of the window. It's not right for
your child to fall out of the window wearing a Pelegrin costume. Of course,
before I crash, I would flap my fake wings happily. I think Icarus must have
been autistic. He had dressed up as a Pelegrin, as well. I've seen him in some
pictures. No doubt, he was just like a Pelegrin.
Chickens have wings, but they
can't fly, they are ground birds. One day dad decapitated a hen. She was
running headless. I have tried to unscrew my head.—a waste of time. My head is
well stuck. I would like to escape from my head sometimes. It's full of endless
thoughts and that upsets me. Hens are lucky. They can live -even for a while-
without their head.
Mom used to burn the hairs of the chicken
before cooking. Decapitation, defeathering, chopping; a lot of hassle just for
a bowl of homemade chicken soup. I wouldn't like to be a rooster. Every
morning, one of my mistresses would end up baked on a plate. There is permanent
mourning in the chicken coops. I would love to be a vegetarian but it is
dangerous. I take pills, so I have to eat meat. When I swallow meat, I close my
eyes. I can’t watch. I can’t swallow with my eyes open. I rarely function in
one piece. When I walk, I don't move my hands. When I lie down, I close my
ears. My body is confused.
One day I burned my eyelashes.
I like fire. When a forest is on fire, animals run away altogether: wolves next
to deer, rabbits next to foxes. I would like to become a fireman to see all the
animals in one herd. I would run next to them. Maybe I would be an honorary
rider-fireman. My horse would have a burnt tail and I would have burnt
eyelashes. We should not put out fires. They keep us united.
There was a fake fireplace in
our house. It wasn't really fake, but mom never lit a fire on it. She thought I
would get burnt. I liked going into the fireplace and looking at the chimney.
One day a swallow was trapped in the chimney. It was upset. I am not upset when
I am trapped or captured. On the contrary, I am upset when I feel free. I'm not
too fond of much space and fresh air. I would like to be tiny and live in a
matchbox for my whole life. When you are little, you can't have a huge illness.
Everything is small, little and few.
That's why I like ants. They
are tiny. What could possibly fit into such small creatures? Surely not a whole autism. Insects are
autism-free. I like counting things but not ants or stars. They are so many.
Once, I counted three thousand fifty-two ants. Then I felt drowsy; I closed my
ears and fell asleep. Mom counts sheep before sleeping.
I never saw my father asleep.
He always waited for me to sleep first. He is an honorary rider-dad. I wouldn’t change him for the swallow nests of the whole
world.
I don't remember my dad's
name; I always called him dad. My mother's name is Magdalena; I never called
her mom. Magdalena wanted another life, but she got trapped with an autistic
son, swallow nests, painted dogs and peeing fish.
Poor Magdalena. You should have abandoned me
earlier. Now your hair turned grey. No one will love you anymore. I can't hate
you. You gave birth to me. Childbirth is painful. Hens lay eggs, they don't
hurt that much. Magdalena, I'm sure you won't forget me. Goldfish memory spans
are a few seconds long, but you are not a goldfish.
Every other Saturday the bus
is here; we go on a day trip. Not all of us. Only those who were calm and took
their medication. You are calm when you sleep all night long without waking up
and you don't bother nurses and you shave your face every morning and you
always sit on the same spot in the dining hall. I don't know what my pills are
for, but I take them all: one blue, two white and one pink. At nights I take
the same pills without the pink one. I'm probably the most obedient here. One
of us never shaves his face. He is afraid of cutting his carotid. I don't know
what the carotid is. I tell him that if he cuts it, I'll bring him another one
from the grocery store. He still does not shave his face.
We always went to museums. In the
Byzantine museum, in the Archaeological, in the Military museum, then in the
Byzantine museum again, and so on. This Saturday we are going to the zoo. When
I was a kid, I thought that the zoo was an animal garden where we can plant
rabbits, deer and goldfinches; a gardener waters them and they grow becoming
normal blooming animals. One Saturday, dad had gone on a strike, so he didn’t
have to work and he took me to the zoo; I realized the truth: Deer with broken
antlers, obese bears, a tamed wolf, a few hungry ducks that were staring your
bread. All of them were being kept in cages, bored and sad. They were probably
under the influence of drugs. Me too, ever since I took the blue, the whites
and the pink, I have become bored and sad.
Every one of us, who has
autism, believes that everything remains the same. Therefore I expect that when
we go to the zoo, I will meet my dad. Τhese autistic expectations I hold, are usually not fulfilled but I continue
to hope until the truth comes out. Then I have a crisis. Maybe it would be
better if I didn’t go to the zoo. This way, I won't realize my dad's absence
and I won't have a crisis. But the social worker will take zoo photos and she
will pin them out of her office. I will be staring at them for hours, hoping senselessly to make out
my dad into them. Then I will have a crisis. There is only one solution: I must
hide the social worker's camera. Oh no, it's not a good idea. She will keep searching
for her camera, and I will start flapping my hands and she will realize that
I'm guilty so she will keep me off my cigarettes for a week.
In the past I had been
punished for feeding pigeons on the roof. They couldn't stand the bird poops.
What could I do? I can't make small toilets and teach the pigeons to use them.
They left me without my cigarettes for a
week. Another tenant provided me secretly from his stock. In return, I was
guarding his carotid. I don't know what the carotid is but I was guarding it.
He was giving me a cigarette every eight hours. Hard work but it was worth it.
I have always been always
afraid of our visiting the zoo. I knew that someday museums and their
repetitions would be over. Every Wednesday the social worker summons us and she
asks where we would like to go on the following Saturday trip. We always go
where she wants. We usually want to visit brothels and fast-food restaurants. They
finally take us to museums and we touch naked stone chicks. Not so bad. The
social worker’s son went on a school trip to the zoo. That’s how she decided that
it would be a good idea for us to do the same. I’d prefer the opposite: the zoo
should come to us. I would host an antelope in my room. I don't know what
antelopes are but their name reminds me of ancient Greek tragedy.
In Greece animals are short
and small. In Africa there are no zoo gardens but you can find big zoo parks:
elephants, giraffes, gorillas. After all, they can't fit King Kong in a simple
zoo cage. They need bigger zoo parks. I have never met an autistic person from
Africa. I wonder if people in Africa give birth to children or lay eggs. I have
never met any autistic Chinese as well, yet. Godzilla lives in China. In Greece
there are only brown bears and Caretta turtles and the same go on again and
again.
When I'm upset, the nurse makes
me watch animal-videos on tape. They are always the same: a zebra desperately
trying to save her child from a tiger, some grazing buffaloes, and two snails
fucking each other. Dad used to take me to the circus. He went on leave to take
me to the circus. When a circus left the town, we would follow it to the next
cities, to visit it again, until it was far away. Once, he had paid a clown to
let me ride an elephant. It's nice to touch the ears of an elephant. I also wanted
to ride a whale but whale skin is slippery.
My dad was killed in a car
accident. He fell asleep while he was driving. At his funeral I only kissed his
hand. Every bone on his face was broken. I don't want to say that he had fallen
asleep. I prefer claiming that his car crashed into a bend while he was trying
to avoid a squirrel. That way he becomes a hero. After my father's death my mom
put me in here.
Deep down, I know that Ι won't meet him at the zoo.
Dead people don't go to the zoo. My dad went to heaven. All fathers who have
autistic children go there.
I don't want to go to the zoo.
My dad is not there. I am bored with ordinary animals. It would be nice to
visit a garden where I could see Ulysses, the swallow nests that I hadn’t taken
down, the peed goldfish and the whale that I didn't ride. But there is not such
a garden. As I get older, I realize that there are things that do not actually exist.
I have to make up an excuse
for the Saturday excursion. I don't want to go to the fucking zoo. I can
pretend I am dead. Sounds good but If they think I am gone, no one will go to
the zoo. They will stay to mourn my loss. When one of us is dead, the social
worker tells us to cry. I cannot cry like that. On the contrary: I find it
funny that everyone wears black. They remind me of buffaloes.
All human beings look like a
specific animal. I look like a penguin; I like wearing black pants and a white
shirt. Animals do not need clothes; they were born dressed. I was born naked
and autistic.
It's Friday night. Tomorrow is Saturday. I
need to make a decision. Some tenants are lucky: Every Saturday, their
relatives come to visit or pick them up. I don't really care about tomorrow but
I need to think about something to calm me down and get to sleep. Mom used to
count sheep to sleep. If I don't sleep, I will wrinkle the bedsheets. I have to
keep them in place or else they can be tangled up around my neck. It's not cool
to die suffocating by a sheet.
I could ask the nurse to give
me a sleeping pill but I shouldn't disturb her at such a late hour. My roommate
-the one with the carotid- has been sleeping for some time. He thinks I am
awake every night to guard his carotid. My father did not sleep until I was
asleep. When he died, they told me he was sleeping deeply. I went to his grave
and I heard no snores. Here, I have to snore even if I'm awake. Otherwise, the
nurse will come and ask me why I'm still awake.
Τhe most beautiful moments of my childhood were just before I fell asleep:
my autism thought Ι was sleeping and left me alone. But I was still awake, just for a moment!
At this precious moment, my father was standing next to my bed, and I smiled at
him.
This night I will count sheep
for the first time. It’s probably the only way to fall asleep. I need to think
about their colour, their weight, their bleating sound. I don't want to count
snow-white sheep. I'll put a black mark on their face. I want them to be quiet,
I can't sleep, if they are bleating: baa baa, it will be a disaster! I want
silent, black and white sheep—the best breed for a good night’s deep, safe
sleep. I never asked my mother about her sheep. She was a bit of a coquette:
her sheep would surely have a bell on their neck. I want mine to jump
over a fence: a short wooden one, just for the case. I want all of my sheep to
be able to pass it over.
Oh, it's so silly to insist on
jumping fences. After all, sheep are usually fat and slow. It may be better to
count hares or goats. I prefer counting yawning sheep; it might be more
relaxing. I don't know if a sheep can yawn. Anyway I'll try with the ordinary
sheep and we'll see. After all, sheep wouldn't have been so popular if, they
weren't effective.
I would simply want them to carry a little swallow
on their backs.
------------------------------------------------------------------------------------------------
This monologue is the English
version of the Greek piece "Ιδρώνει η καρδιά μου" (My heart
is sweating). It is the last chapter of the book "Μην κλαις, ρε Γοργόνα!" (Don't cry, you Μermaid!)-
Gavriilidis, ed. 2017
Author: Panayiotis
Gouveris
https://gavrielidesbooks.gr/books/min-klais-re-gorgona/
With Red Swallow-Patterned Wallpaper, 1915 by Alexej von Jawlensky |
Τρίτη 21 Απριλίου 2020
ΚΑΝΕ ΕΝΑ ΑΥΓΟ
Ο Στέργιος Αντωνιάδης είναι ζωγράφος, ο Παναγιώτης Γκούβερης δεν είναι.
Πόσο δύσκολο είναι να κάνουν ένα αυγό;
Τρίτη 14 Απριλίου 2020
"Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΑΠΙΟ ΚΕΡΑΣΑΚΙ ΣΕ ΜΙΑ ΚΑΚΟΦΤΙΑΓΜΕΝΗ ΤΟΥΡΤΑ"
Συνέντευξη στο culturebook.gr
Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η θέση του πεζογράφου στην κοινωνία;
Ξέρεις, εγώ ζώ στις Σέρρες. Λίγο πολύ όλοι ξέρουν πως γράφω εδώ πέρα. Άλλοι με λένε συγγραφέα, άλλοι καλλιτέχνη, άλλοτε στα σοβαρά άλλοτε στ' αστεία. Δε γεννήθηκα εδώ, αλλού μεγάλωσα, όμως στις Σέρρες ξεκίνησα να γράφω για τα καλά. Νιώθω πώς έχω μια υποχρέωση στην πόλη αυτή, έστω κι αν την αισθάνομαι άσχημη και κουραστική. Νιώθω σαν να με έχει υιοθετήσει ένα πράμα. Νομίζω ότι θα δυσκολευτώ όποτε και αν φύγω από δώ. Όταν αναρωτιέμαι για τη θέση μου ως γραφιά στην κοινωνία συλλογίζομαι τοπικά. Αναζητώ τη θέση μου στην πόλη των Σερρών: Γιατί την έχω ανάγκη αυτή την μικρή κοινωνία και τι έχει ανάγκη από εμένα αυτός ο μικρόκοσμος; Νομίζω τελικά ότι ο συγγραφέας είναι το σάπιο κερασάκι σε μια κακοφτιαγμένη τούρτα που τη λένε κοινωνία. Αυτή είναι η θέση του: Ψηλά… και βυθισμένα. Δεν ξέρω τι γίνεται σε πόλεις πιο μεγάλες, πιο φανταχτερες, πιο βρώμικες. Όμως επαρχία δίχως αλαφροΐσκιωτους πεζογράφους δε γίνεται.
Να σου εξομολογηθώ κάτι: Τόσα χρόνια στις Σέρρες, αρνούμαι να γυρίσω τα χωριά του νομού. Δε θέλω να μάθω την περιοχή, δε θέλω να την κάνω δική μου. Νιώθω πως όσο γράφω πρέπει να διατηρώ το ανεκπλήρωτο, να χω να περιμένω και να με περιμένουν. Μια τέτοια μετέωρη θέση νιώθω λοιπόν ως εκκολαπτόμενος πεζογράφος.
Ας κάνουμε όμως έναν συλλογισμό: Έστω πως με μια σβήστρα σβήσουμε όλους τους πεζογράφους και τους ποιητές και τους ζωγράφους και τους ηθοποιούς σε μια αφράτη πόλη. Τι θα γίνει; Θα μικρύνει αυτή η πόλη, θα φοβηθεί, θα γίνει τοσοδούλα, θα χάσει τη νοστιμιά της και την μνήμη της. Οι πεζογράφοι αυτό ξέρουν: Ξέρουν να θυμούνται και να διηγούνται ξανά, όμως με όσο ψέμμα χρειάζεται. Με τη σωστή δοσολογία. Σκέτη αλήθεια δεν έχει νοστιμιά. Δίχως την λοξή μνήμη του πεζογράφου, δεν αντέχεται η ιστορία και η ζωή η ίδια. Εκεί λοιπόν καταλήγω: Οι συγγραφείς είναι οι καλοπροαίρετοι ψεύτες που στοιχίζουν τα τείχη μιάς πόλης.
Σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή του κορονοϊού, έχει ιδιαίτερο ρόλο η πεζογραφία;
Η πεζογραφία νομίζω ότι σιχαίνεται τις κοινές κρίσεις. Όσοι γράφουμε θέλουμε μια αποκλειστικότητα στα βάσανά μας. Θέλουμε να είναι δικά μας και μόνο δικά μας. Γράφουμε για τον δικό μας έρωτα, το δικό μας πένθος, τη δική μας γέννα. Τώρα λοιπόν στέκεται μπροστά μας ένα βάσανο κοινο, συλλογικό και φρέσκο, ζεστό ζεστό, μεταδοτικό απ' τον έναν προς τον άλλο. Δύσκολο να γράψεις έτσι… Δύσκολο να φιλιώσεις με την κοινή εμπειρία και να την περιγράψεις δίχως να παρασυρθείς απο μια γραφή δημοσιογραφική. Να σου δώσω ένα παράδειγμα: Όταν γράφω θέατρο δυσκολεύομαι ακόμα να βάλω στις σκηνές κινητά τηλέφωνα, ή υπολογιστές… ακόμα δεν έχω φιλιώσει με αυτή την κοινή πραγματικότητα και ας πάνε δυο δεκαετίες που μας κατέκλυσε.
Η πεζογραφία θα πάρει την εκδίκησή της από τον κορονοϊό. Θα τον περιγράψει, θα τον αφηγηθεί, θα τον χλευάσει και θα τον πενθήσει, όμως όχι τώρα. Θέλει υπομονή. Αυτός είναι ο ρόλος της. Είναι το αόρατο χέρι που βαστάει το μολύβι του μέλλοντος. Όταν ο καθένας μας φιλιώσει και πληγωθεί πραγματικά από το χτικιό του κορονοϊού, τότε θα βγουν κείμενα, τότε θα γίνουν γέννες. Η γραφή προϋποθέτει πληγή στο σώμα, ανάμνηση χαραγμένη δίχως προσδοκία ίασης.
Βλέπω τον κόσμο να διαβάζει αβέρτα τώρα στην καραντίνα. Online θέατρο, σειρές, ταινίες, ντάνες βιβλία, ποίηματα με το κιλό…. Εγώ δεν αντέχω να βουτήξω σε αναγνώσεις αυτές τις μέρες. Έχω μια αναγνωστική αμηχανία, άρνηση, η οποία όμως με ανακουφίζει. Δε θέλω την παρέα ούτε του Ντοστογιέφσκι, ούτε του Καραγάτση αυτές τις μέρες. Θέλω τη μοναξιά μου. Βέβαια γράφω, κάθε μέρα γράφω, όμως ούτε μια λέξη για τον κορονοϊό. Αργότερα, θα πάρω την εκδίκησή μου κι απ' αυτόν. Εύχομαι ειλικρινά του χρόνου, του παραχρόνου, σε μια πενταετία, τα Αθηναϊκά θέατρα να παίζουν φάρσες για πανδημίες και εμβόλια. Ποιός ξέρει... Εδώ θα είμαστε… ελπίζω.
Lost Lamb, Vygantas Paukste 1994 |
Κυριακή 22 Μαρτίου 2020
Πατ πατ
Εγώ δε θέλω το δικό σας χειροκρότημα. Ποτέ δεν μου άρεσαν τα ρυθμικά παλαμάκια. Μου αρκούν τα παλαμάκια του Μίμη, του Αλί, του Τάσου και της Άννας. Αυτά ξέρω, αυτά εμπιστεύομαι. Ο Μίμης προσπαθεί χρόνια να χειροκροτήσει, αλλά το ένα του χέρι ρε γαμώτο είναι μικρό κι αδύναμο και μαγκωμένο ρε γαμώτο. Και είναι δύσκολο να κάνει πατ πατ πατ και όμως προσπαθεί και προσπαθεί και στο τέλος ξέρεις κάτι… εγώ το ακούω το πατ πατ πατ, ποτέ δε σταματάει, τ' ακούω στην καρδιά μου.
Εγώ δε δουλεύω σε νοσοκομείο, δουλεύω λίγο έξω απ' την πόλη. Σ' ένα κέντρο κοινωνικής πρόνοιας, που ο Μίμης, ο Αλί, ο Τάσος και η Αννα το λένε σπίτι.
Εγώ δε δουλεύω σε νοσοκομείο, δουλεύω λίγο έξω απ' την πόλη. Σ' ένα κέντρο κοινωνικής πρόνοιας, που ο Μίμης, ο Αλί, ο Τάσος και η Αννα το λένε σπίτι.
Pair of Ivory Clappers in Form of Human Hands Egypt, 1539 - 1190 BC |
Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020
"Ο Βαρόνος που Δ.Ε.Π.Υ." Η υβριδική γραφή της Γιαγκάζογλου
Μ' αρέσει ένα βιβλίο όταν δεν ξέρω τι είναι, δεν ξέρω σε ποιόν να το δωρίσω, δεν ξέρω αν πρέπει να το διαβάσω μόνος μου ή μέσα στην τάξη μου. Τέτοιο είναι το τελευταίο βιβλίο της Βούλας Γιαγκάζογλου "Ο Βαρόνος που Δ.Ε.Π.Υ." (εκδ. Ελληνοεκδοτική, 2020). Ένα σχεδόν παιδικό βιβλίο που σε φέρνει σε ένα σωρό αναγνωστικά διλήμματα: Να κλάψω ή να γελάσω με τα παθήματα ενός αδέξιου τετράποδου βαρόνου; Να ταυτιστώ με τον ίδιο, με τους συμμαθητές ή τη δασκάλα του;
Παρακολουθούμε τις περιπέτειες ένταξης ενός μικρού γαϊδάρου σε μια αφιλόξενη σχολική τάξη. Αποδοχή, απόρριψη, φθόνος, αλληλεγγύη και σχολικός ρεαλισμός, διαμορφώνουν έναν ενδιαφέρον μονόλογο τάξης, μια παιδική κωμικοτραγωδία τσέπης, μια γραφή υβριδική:
"- Τι μαρτύριο είναι για μένα το σχολείο.(...) Αυτοί οι μεγάλοι δεν ξέρουν τι θέλουν. Ενώ μας λένε να λέμε πάντα την αλήθεια, όταν το κάνουμε τρώμε τιμωρία. (...) Η δασκάλα λέει ότι είναι πολύ ωραίο πράγμα η ευαισθησία. Παρόλα αυτά, σε εμένα δεν φαίνεται να το εκτιμά. (...) Λες και μου έκαναν καμιά εκατοστή εμβόλια μαζεμένα.(...) Για όλα φταίω εγώ. (...) Μα γιατί δεν με πιστεύει κανείς; (...) Α, ρε πατέρα ποιητή! (...) Μακάρι να γινόταν να αλλάξω τον εγκέφαλό μου. (...) Ίσως είπε και τη λέξη σ' αγαπώ. (..) Δε γίνεται ένα ελάττωμα να είναι μόνο ελάττωμα."
Η Γιαγκάζογλου προτείνει ένα μανιφέστο ανηλικότητας κατά της αναπόφευκτης ενηλικίωσης. Μια σύγκρουση του λογικού με το παράλογο, ένα παιδικό παραλήρημα για τη χαμένη αθωότητα.
Όλα τούτα θα ήταν δυσβάστακτα για τον εκάστοτε μικρό -ή λιγότερο μικρό- αναγνώστη, ωστόσο εδώ έρχεται το χιούμορ που διατρέχει όχι μόνο κάθε λέξη του κειμένου, αλλά πολλές φορές κάθε συλλαβή. Δαιμόνιο παιχνίδι με τις λέξεις, τα σύμβολα και τα νοήματα καθιστούν αποδεκτά και εύληπτα τα πιο περίεργα "κατασκευάσματα". (απολαυστικό εύρημα ένας γάιδαρος να μιλάει καθαρεύουσα).
Ένα ασταμάτητο γαϊτανάκι λοιπόν, ωστόσο αυτό ακριβώς δίνει και τη γεύση της Δ.Ε.Π.Υ. (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητα). Το ανοριακό, το αδιάλειπτο, το απρόσμενο καταλήγει ως τρόπος δημιουργίας που τελικά λυτρώνει.
Η Γιαγκάζογλου μας μπολιάζει με μια δόση αναγνωστικής Δ.Ε.Π.Υ. Οι λέξεις χορεύουν επαναστατούν, ζαλίζονται και τελικά σε καταλαμβάνουν.
Αρωγός/ξεναγός στον κόσμο της, είναι η εικονογράφος Μαρία Μανουρά. Τα ανθρωπομορφικά της σκίτσα συνδυάζουν τη θλίψη και ελπίδα των ηρώων ενώ αναδεικνύουν την παραστατικότητα του κειμένου.
Θα ήθελα να δω έναν θεατρικό μονόλογο με την ιστορία του Βαρόνου. Νομίζω ότι το είδος του μονολόγου είναι καιρός να εισαχθεί και στο παιδικό θέατρο. Ο υπερκινητικός Βαρόνος θα ήταν μια ιδανική αρχή επί σκηνής.
Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2020
Συνέντευξη στη Χρυσάνθη Ιακώβου
Ο Παναγιώτης Γκούβερης είναι φρέσκος ακόμα στα λογοτεχνικά πράγματα: εξέδωσε μόλις πριν λίγους μήνες το πρώτο του βιβλίο (με τον εντυπωσιακό τίτλο "Μην κλαις, ρε Γοργόνα!") από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης. Στο πρώτο του αυτό λογοτεχνικό βήμα, το οποίο μας προϊδεάζει για μια ελπιδοφόρα συνέχεια, ο Γκούβερης μας δίνει μια εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας μέσα από εφτά θεατρικούς μονόλογους. Το βιβλίο δεν επιδιώκει να παρουσιάσει τα κακώς κείμενα της κρίσης, ούτε να δώσει λύσεις ούτε και να κατηγορήσει κανέναν: το μόνο που θέλει είναι να αφήσει τους ήρωες του να μιλήσουν. Είναι εντυπωσιακό το πόσο καθημερινοί τύποι είναι οι ήρωες των μονολόγων, το πόσο θα μπορούσαμε να είμαστε κάλλιστα εμείς στη θέση τους. Προσωπικές αποτυχίες, λάθος αποφάσεις, διαψευσμένες προσδοκίες, οι ήρωες βρίσκονται αντιμέτωποι με ανυπέρβλητες δυσκολίες και μοιάζουν να μην έχουν άλλο καταφύγιο παρά τον μονόλογό τους αυτό. Άλλοτε σε πρώτο πλάνο και άλλοτε στο φόντο, η Ελλάδα της κρίσης -με όλα τα προβλήματα και τις ανατροπές που έφερε- είναι συνεχώς παρούσα. Οι ήρωες αναζητούν διακαώς μια λύτρωση, η οποία όμως και μένει μετέωρη, μοιάζει να μην έρχεται: έρχεται ωστόσο για τους αναγνώστες / θεατές. Με γλώσσα απλή, λόγο άμεσο και εύστοχο και χωρίς προσπάθειες εντυπωσιασμού, το βιβλίο του Παναγιώτη Γκούβερη πετυχαίνει με έναν τρόπο ήρεμο και αθόρυβο το στόχο του: να προβληματίσει, να θέσει ερωτήματα, να δώσει ένα στίγμα για τους ανθρώπους της Ελλάδας του σήμερα.
Οι θεατρικοί σας μονόλογοι θα μπορούσαν κάλλιστα να σταθούν και ως διηγήματα. Γιατί θέατρο λοιπόν;
Έχω εθιστεί στη θεατρική γραφή. Το 2013 ο Παναγιώτης Μέντης σκηνοθέτησε έναν μονόλογό μου. Ήταν μια εμπειρία μαγική, ένα δώρο ζωής για μένα. Να βλέπεις όλα τούτα που μέχρι πρότινος ήταν βαθιά στο νου σου να στέκονται και να κινούνται πάνω στο σανίδι! Ένοιωσα γεννήτορας. Με τους μονολόγους νιώθω ότι γκρεμίζω και χτίζω κόσμους, γειτονιές, αυλές… Το βιβλίο της "Γοργόνας" αυτό είναι, ένα κάλεσμα σε μια γειτονιά ηρώων και αντιηρώων. Ένα θεατρικό μυθιστόρημα.
Οι ήρωες σας είναι βαθύτατα πληγωμένοι, τσακισμένοι θα έλεγα, τόσο από τους προσωπικούς τους δαίμονες όσο και από τα προβλήματα της ζωής και εσείς τους παρουσιάζετε χωρίς καμιά προσπάθεια ωραιοποίησης. Με ποιον τρόπο σκιαγραφείτε τους ήρωες σας;
Οι ήρωες μου ελπίζουν. Πονάνε, θρηνούν, νοσταλγούν, αλλά στο τέλος ελπίζουν και αντέχουν όλα τα δεινά τους, όχι όμως αγόγγυστα. Τους δίνω ένα δικαίωμα στη διαμαρτυρία. Κάθε μέρα στη δουλειά μου στέκομαι δίπλα σε ανθρώπους με αναπηρία, κάποιοι από αυτούς στερήθηκαν το χάρισμα του λόγου. Στο βιβλίο δίνω το λόγο, τους λέω τώρα είναι η σειρά σας. Ακούμε ένα αυτιστικό παιδί, έναν νεαρό που μοιράζει φυλλάδια, έναν διαζευγμένο που προσπαθεί να δει το παιδί του… Ανθρώπους που είναι καταδικασμένοι στη σιωπή της καθημερινότητας.
Σε όλα σας τα κείμενα είναι πολύ έντονος ο προβληματισμός για την κρίση, για το προσφυγικό και για τα κακώς κείμενα της σύγχρονης Ελλάδας. Τι θέλετε να εκφράσετε μέσω του βιβλίου σας;
Το βιβλίο το έγραψα την τελευταία πενταετία, τον καιρό της κρίσης. Δεν ήθελα να γράψω για την κρίση, ούτε για την Ελλάδα, ωστόσο όλοι οι ήρωες απέκτησαν μια "ανυπόφορη Ελληνικότητα" μια υπηκοότητα δύσκολη και αδυσώπητη την οποία προσπαθούν να απεκδυθούν. Ο κάθε ήρωας κατηγορεί και απολογείται ταυτόχρονα. Αυτό ίσως είναι κάτι που επεδίωξα, να καταδείξω πως στις εποχές κλονισμού όλοι είμαστε θύτες και θύματα την ίδια στιγμή.
Το βιβλίο σας είναι σκληρό, με την έννοια ότι οι ήρωες έρχονται αντιμέτωποι με πολύ δύσκολες καταστάσεις. Κρύβει αυτό μια απαισιοδοξία από πλευράς σας για όσα άσχημα συμβαίνουν γύρω μας ή όχι;
Όταν με πιάνει στεναχώρια και απελπισία διαβάζω έναν μονόλογο της "Γοργόνας" και ανακουφίζομαι. Για μένα τούτο το βιβλίο κουβαλάει μια δακρυσμένη ελπίδα, το χρησιμοποιώ ως αναγνωστικό αποκούμπι. Η κρίση όλα τα έχει κάνει ανεξήγητα και αβέβαια. Δεν ξέρω πού θα πάει όλο αυτό, ωστόσο δε με φοβίζει. Με θλίβει, αλλά δε με φοβίζει.
Το θέατρο στην Ελλάδα του 2017: τι ζητάνε οι θεατές; Ποια έργα βρίσκουν ανταπόκριση; Ποια θέση ελπίζετε να λάβει και το δικό σας έργο;
Οι θεατές ζητάνε λύτρωση. Ζητάνε καταφύγια και εκδικήσεις και το θέατρο μπορεί να τους τα προσφέρει. Ωστόσο το σύγχρονο ελληνικό έργο δεν έχει βρει ακόμα εύκολες διεξόδους προς το κοινό. Είναι επείγουσα ανάγκη να δοθεί βήμα στους θεατρικούς συγγραφείς που ζούνε δίπλα μας, είναι ανάγκη και οι κρατικές, αλλά και οι ελεύθερες σκηνές να γίνουν πιο τολμηρές, να απεγκλωβιστούν από την πεπατημένη. Μας το χρωστάνε.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτόν τον καιρό; Πού θα σας συναντήσουμε λογοτεχνικά στο άμεσο μέλλον;
Έχω ολοκληρώσει έναν τόμο διηγημάτων και μονολόγων, τον οποίο θέλω να κρατήσω λίγο ακόμα στο συρτάρι… Πρόσφατα ο μονόλογος μου "Φυλλάδια αντί Στεφάνων" διακρίθηκε στα κρατικά βραβεία συγγραφής θεατρικού έργου. Αναφέρεται στον καθημερινό Γολγοθά ενός νέου που μοιράζει φυλλάδια στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Το κείμενο θα το συναντήσετε στις σελίδες της "Γοργόνας", ευελπιστώ σύντομα να βρει το δρόμο του προς τη σκηνή.
Οι θεατρικοί σας μονόλογοι θα μπορούσαν κάλλιστα να σταθούν και ως διηγήματα. Γιατί θέατρο λοιπόν;
Έχω εθιστεί στη θεατρική γραφή. Το 2013 ο Παναγιώτης Μέντης σκηνοθέτησε έναν μονόλογό μου. Ήταν μια εμπειρία μαγική, ένα δώρο ζωής για μένα. Να βλέπεις όλα τούτα που μέχρι πρότινος ήταν βαθιά στο νου σου να στέκονται και να κινούνται πάνω στο σανίδι! Ένοιωσα γεννήτορας. Με τους μονολόγους νιώθω ότι γκρεμίζω και χτίζω κόσμους, γειτονιές, αυλές… Το βιβλίο της "Γοργόνας" αυτό είναι, ένα κάλεσμα σε μια γειτονιά ηρώων και αντιηρώων. Ένα θεατρικό μυθιστόρημα.
Οι ήρωες σας είναι βαθύτατα πληγωμένοι, τσακισμένοι θα έλεγα, τόσο από τους προσωπικούς τους δαίμονες όσο και από τα προβλήματα της ζωής και εσείς τους παρουσιάζετε χωρίς καμιά προσπάθεια ωραιοποίησης. Με ποιον τρόπο σκιαγραφείτε τους ήρωες σας;
Οι ήρωες μου ελπίζουν. Πονάνε, θρηνούν, νοσταλγούν, αλλά στο τέλος ελπίζουν και αντέχουν όλα τα δεινά τους, όχι όμως αγόγγυστα. Τους δίνω ένα δικαίωμα στη διαμαρτυρία. Κάθε μέρα στη δουλειά μου στέκομαι δίπλα σε ανθρώπους με αναπηρία, κάποιοι από αυτούς στερήθηκαν το χάρισμα του λόγου. Στο βιβλίο δίνω το λόγο, τους λέω τώρα είναι η σειρά σας. Ακούμε ένα αυτιστικό παιδί, έναν νεαρό που μοιράζει φυλλάδια, έναν διαζευγμένο που προσπαθεί να δει το παιδί του… Ανθρώπους που είναι καταδικασμένοι στη σιωπή της καθημερινότητας.
Σε όλα σας τα κείμενα είναι πολύ έντονος ο προβληματισμός για την κρίση, για το προσφυγικό και για τα κακώς κείμενα της σύγχρονης Ελλάδας. Τι θέλετε να εκφράσετε μέσω του βιβλίου σας;
Το βιβλίο το έγραψα την τελευταία πενταετία, τον καιρό της κρίσης. Δεν ήθελα να γράψω για την κρίση, ούτε για την Ελλάδα, ωστόσο όλοι οι ήρωες απέκτησαν μια "ανυπόφορη Ελληνικότητα" μια υπηκοότητα δύσκολη και αδυσώπητη την οποία προσπαθούν να απεκδυθούν. Ο κάθε ήρωας κατηγορεί και απολογείται ταυτόχρονα. Αυτό ίσως είναι κάτι που επεδίωξα, να καταδείξω πως στις εποχές κλονισμού όλοι είμαστε θύτες και θύματα την ίδια στιγμή.
Το βιβλίο σας είναι σκληρό, με την έννοια ότι οι ήρωες έρχονται αντιμέτωποι με πολύ δύσκολες καταστάσεις. Κρύβει αυτό μια απαισιοδοξία από πλευράς σας για όσα άσχημα συμβαίνουν γύρω μας ή όχι;
Όταν με πιάνει στεναχώρια και απελπισία διαβάζω έναν μονόλογο της "Γοργόνας" και ανακουφίζομαι. Για μένα τούτο το βιβλίο κουβαλάει μια δακρυσμένη ελπίδα, το χρησιμοποιώ ως αναγνωστικό αποκούμπι. Η κρίση όλα τα έχει κάνει ανεξήγητα και αβέβαια. Δεν ξέρω πού θα πάει όλο αυτό, ωστόσο δε με φοβίζει. Με θλίβει, αλλά δε με φοβίζει.
Το θέατρο στην Ελλάδα του 2017: τι ζητάνε οι θεατές; Ποια έργα βρίσκουν ανταπόκριση; Ποια θέση ελπίζετε να λάβει και το δικό σας έργο;
Οι θεατές ζητάνε λύτρωση. Ζητάνε καταφύγια και εκδικήσεις και το θέατρο μπορεί να τους τα προσφέρει. Ωστόσο το σύγχρονο ελληνικό έργο δεν έχει βρει ακόμα εύκολες διεξόδους προς το κοινό. Είναι επείγουσα ανάγκη να δοθεί βήμα στους θεατρικούς συγγραφείς που ζούνε δίπλα μας, είναι ανάγκη και οι κρατικές, αλλά και οι ελεύθερες σκηνές να γίνουν πιο τολμηρές, να απεγκλωβιστούν από την πεπατημένη. Μας το χρωστάνε.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτόν τον καιρό; Πού θα σας συναντήσουμε λογοτεχνικά στο άμεσο μέλλον;
Έχω ολοκληρώσει έναν τόμο διηγημάτων και μονολόγων, τον οποίο θέλω να κρατήσω λίγο ακόμα στο συρτάρι… Πρόσφατα ο μονόλογος μου "Φυλλάδια αντί Στεφάνων" διακρίθηκε στα κρατικά βραβεία συγγραφής θεατρικού έργου. Αναφέρεται στον καθημερινό Γολγοθά ενός νέου που μοιράζει φυλλάδια στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Το κείμενο θα το συναντήσετε στις σελίδες της "Γοργόνας", ευελπιστώ σύντομα να βρει το δρόμο του προς τη σκηνή.
Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2020
Συνέντευξη στο δημοσιογράφο Νίκο Μόσχοβο και στον «Τυπολόγο»
Η οικονομική κρίση διέλυσε κυριολεκτικά την ελληνική οικογένεια ή την «έδεσε» περισσότερο;
Ξέρεις, πια τα ζευγάρια δεν έχουν λεφτά ούτε για να χωρίσουν, ούτε για να παντρευτούν. Όλα στο περίπου. Περίπου παντρεμένοι, περίπου χωρισμένοι, περίπου αγαπημένοι. Μια νύστα ρε παιδί μου. Λες και απλώθηκε ένα απέραντο χασμουρητό στον τρόπο που αγαπιόμαστε.
Ποια αληθινά περιστατικά αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης για το έργο «Μην Κλαις Ρε Γοργόνα»;
Γράφω στη “γοργόνα” για ένα νέο που μοιράζει φυλλάδια, και έναν καπεταναίο που μοιράζει προσφυγόπουλα. Εγώ μια ζωή δάσκαλος ήμουν, ούτε ντελιβεράς, ούτε καμαρότος ούτε πλοίαρχος. Όμως ξέρεις, μες την κρίση νιώθεις μια υποχρέωση να γράψεις για τον άλλο. Όταν βλέπω ένα ντελιβερά ντρέπομαι να τον κοιτάξω στα μάτια. Κοιτάω τα χέρια του, τις σακούλες που βαστάει. Ε... είναι η γοργόνα η δική μου απολογία στον ντελιβερά, τον “άγνωστο” ντελιβερά.
«Σε κάθε κρίση τα θέματα είναι πολύ πιο περίπλοκα απ’ ό,τι αφήνουν στο κοινό να μάθει», έχει πει ο Βρετανός συγγραφέας John Le Carré. Και αν το κοινό δε θέλει πραγματικά να μάθει;
Δε με νοιάζει τι θα μάθει το κοινό. Δεν μπορώ να εξηγήσω ή να διδάξω το παραμικρό, νιώθω πραγματικά “αδιάβαστος”. Θέλω όμως ρε παιδί μου αυτό... το κοινό δάκρυ. Έτσι, εκεί, στην πλατεία του θεάτρου θέλω για μια στιγμή ν’ ακούσω το δάκρυ τους μαζί με το δικό μου. Πολλά ζητάω, το ξέρω.
Η Γοργόνα είναι μυθικό πρόσωπο, που συμβολίζει πολλά πράγματα. Για το συγγραφέα Παναγιώτη Γκούβερη τι σημαίνει η δική του, γοργόνα;
Όταν κοιμάμαι, λίγο πριν με πάρει ο ύπνος λέω “πού θα μου πας ρε γοργόνα, σήμερα θα σ’ ονειρευτώ!”. Έχω δυο χρόνια που την έγραψα, όμως ακόμα να την ονειρευτώ. Το άπιαστο όνειρο λοιπόν. Τούτο που μάλλον δεν υπάρχει και μάλλον είμαστε ανάξιοι να το ονειρευτούμε. Αυτό είναι η γοργόνα στη δικιά μου τη ζωή.
«Όταν γράφεις για ανθρώπους, που μοιράζουν φυλλάδια, για γοργόνες με πληγωμένες ουρές και για μουλιασμένα κόκκινα παιδικά μπουφάν τα δάχτυλά σου, ντρέπονται, μουδιάζουν». Τις πληγές αυτών των παιδιών ποιος, άραγε, θα ανακουφίσει;
Εμείς, εδώ και τώρα! Ο καθένας μας με τα δικά του χέρια, τα δικά του δάχτυλα το δικό του πορτοφόλι και την δική του καρδιά. Ότι μπορεί ο καθένας. Ας δώσουμε έναν δυο χτύπους από την καρδιά μας ο καθένας. Δε θα πάθουμε και τίποτα.
Ζείτε στις Σέρρες. Πως βιώσατε ο ίδιος αυτή την οικονομική κρίση μέσα στην κοινωνία μιας επαρχιακής πόλης;
Εγώ πια όταν βγαίνω απ’ το σπίτι, βάζω δυο ευρώ στην τσέπη και νιώθω εντάξει. Παλιά είχα ανάγκη το εικοσαευρώ μου. Τώρα κέρματα, μονάχα κέρματα. Σαν κουδουνίστρα ένα πράμα.
«Οδηγούμεθα σε μια κατάσταση Νοτίου Αμερικής. Ευτυχώς: ήλιος, μπανάνες, σάμπα και μαράκες» , αυτοσαρκάζει ο Ιταλός Francesco Tullio Altan από τη δεκαετία του 1980 ακόμα. Άραγε, το χιούμορ μπορεί να είναι και προφητικό;
Είναι χρησμός το χιούμορ, μαντεψιά. Ίσως η κωμωδία του σήμερα μας δείχνει την τραγωδία του αύριο. Ίσως.
Συμφωνείτε με την άποψη ότι με ένα χιουμοριστικό κείμενο μπορεί να μιλήσει κανείς για τα πιο τραγικά πράγματα, γιατί το κοινό δε θα άντεχε αλλιώς να τα βιώσει;
Όταν έγραφα τη γοργόνα δάκρυζα. Πληκτρολογούσα και δάκρυζα. Μετά, όταν τη διάβαζα γελούσα, υπήρχαν στιγμές που γελούσα με την καρδιά μου. Ξέρεις περιμένω στην πρεμιέρα να δω ποιος θα γελάει και ποιος θα δακρύζει με την ίδια ατάκα. Τώρα για να έρθω στην ερώτησή σου Νίκο... το κοινό αντέχει, αντέχει και περιμένει από σένα. Το θέμα είναι ν’ αντέχουν και τα δάχτυλά σου να γράψουν. Πότε, πότε μουδιάζουν, ντρέπονται κι αυτά.
Η ζωή είναι η πιο μεγάλη σκηνή με τους ίδιους τους ανθρώπους πρωταγωνιστές. Στο Αιγαίο χάθηκαν τόσες παιδικές ψυχές. Όταν γράφατε, θα πρέπει να υπήρξε στιγμή, που να αισθανθήκατε τόσο πολύ πόνο. Πόση δύναμη θα έχει κανείς να γράψει, όταν δακρύζει;
Το δύσκολο είναι να γράφεις στεγνός. Δίχως χαρτομάντηλο και δάκρυα. Άμα δακρύζω ξέρω πως κάτι καλό γίνεται. Όμως ντρέπομαι. Λέω … “εσύ γράφεις και ο άλλος διψά, πεινά, πνίγεται”. Τι να σου κάνουν και οι λέξεις... τι να σου κάνουν και τα δωρεάν τα δάκρυα...
Ποια φράση του έργου νομίζετε πως αφήνει την ελπίδα να ανθίσει ξανά;
Ο τίτλος φυσικά, με ένα δυο θαυμαστικά παραπάνω “Μην κλαις, ρε Γοργόνα!!!”
Πως θα βλέπατε την ιδέα να ανεβεί το έργο αυτό κάποτε σε μια φυσική παραλία του Αιγαίου;
Ξέρεις, εγώ για το Αιγαίο ήδη έχω πει τη γνώμη μου στο βιβλίο. Όλο μπετόν! Να ρίξουμε σ’ όλο το πέλαγος μπετόν, να πάψουν οι πνιγμοί. Να το περπατάμε ρε γαμώτο το Αιγαίο, να μην το κολυμπάμε. Βαρέθηκα τις πολλές ακρογιαλιές. Αρκετή ηλιοθεραπεία έκανε τούτη η χώρα. Θα προτιμούσα λοιπόν η “γοργόνα” να παιχτεί σ’ ένα πεζοδρόμιο ή σε κάνα πανηγύρι, τίποτα τέτοια μ’ αρέσουν.
Γιατί επιλέξατε να επικεντρωθείτε στους διανεμητές φυλλαδίων κι όχι στους ανθρώπους, που σκαλίζουν τα σκουπίδια;
Εντάξει θα το πω αν και δεν ήθελα. Μένω σε μια πολυκατοικία παλιά, στον ημιώροφο μένω. Η ταράτσα βλέπει στο γήπεδο του Πανσερραϊκού. Τις Κυριακές βλέπουμε τζάμπα ποδόσφαιρο απ’ τα ψηλά. Πότε πότε έρχονταν και τίποτα φυλλάδιοι, διανεμητές να ξεκουραστούν κάνα μισάωρο να δουν λίγο μπαλίτσα. Ήθελαν το δικαίωμα τους στην ταράτσα. Όμως εμείς την κλειδώσαμε. Κλειδώσαμε την ταράτσα, τη θέλαμε μόνο δικιά μας! Τέτοιοι είμαστε ώρες ώρες. Δεν αντέχουμε ο διανεμητής να βλέπει στην ταράτσα μας ποδόσφαιρο. Τέτοιοι είμαστε, τέτοια έγραψα και γω.
Το πρόσωπο του Ψαρά τι συμβολίζει κατά εσάς στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία;
Ο ψαράς είμαι εγώ και συ και όλοι μας. Ζούμε με την ελπίδα της τσιπούρας, αλλά τα δίχτυα μας είναι γεμάτα σαρδέλες.
Σας δίνω τρεις λέξεις: Γέλιο, δράμα, ζωή απαντήστε αντίστοιχα με τρεις φράσεις των τριών προσώπων του έργου.
Κάτσε να θυμηθώ...
Γέλιο: Παστουρμάς έγινε ο Βουκεφάλας ρε Γοργόνα! 25 Ευρώ το κιλό ο Βουκεφάλας σου!
Δάκρυ: 2,90 την ώρα παίρνω. Πόσες ώρες πρέπει να ζήσω για να πλουτίσω ρε γαμώτο!
Ζωή: Όλο μπετόν ρε Γοργόνα! Και γω να ήμουν σταθμάρχης, σε κάποιο Αιγαιοπελαγίτικο σιδηροδρομικό σταθμό.
Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2020
Ευθύμιος Ιωαννίδης για την παράσταση "Μην κλαις, ρε Γοργόνα!"
Ξεχωριστή το δίχως άλλο θα χαρακτήριζα την παράσταση "Μην κλαις ρε γοργόνα" σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Κωνσταντινίδη! Η παράσταση αποτελεί ουσιαστικά θεατρική μεταφορά δύο διηγημάτων του Παναγιώτη Γκούβερη από τη συλλογή των διηγημάτων του τα οποία φέρουν τον ομώνυμο τίτλο! Ο Δημήτρης ο οποίος επιμελήθηκε τη δραματουργική επεξεργασία των διηγημάτων, είδε σε αυτά τη μιζέρια, την εξαθλίωση, την καταφυγή στη στείρα ονειροπόληση και στην παραίσθηση που προσφέρει απλόχερα ο καπιταλισμός! Η σκηνοθετική προσέγγιση προσιδιάζει πλήρως στις αρχές του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, δοσμένες, ωστόσο, υπόρρητα και όχι απροκάλυπτα! Η σκηνοθετική αυτή επιλογή δεν έγινε δυστυχώς πλήρως κατανοητή με αποτέλεσμα το κοινό να εκδηλώσει αθέμιτες και αναγωγες εν γένει συμπεριφορές! Οι ερμηνείες των τριων ηθοποιών ήταν πειστικές και ενδιαφέρουσες, η μουσική επιλογή εξαίσια, τα σκηνικά μινιμαλιστικά, αλλά εύστοχα και οι φωτισμοί επέτειναν τη σκηνοθετική επιλογή να δώσει ένα υποβλητικό ζοφερό κλίμα. Τα μηνύματα του έργου είναι σπουδαία και επίκαιρα. Πρόκειται εν ολίγοις για μια παράσταση όχι εύκολη, όχι τόσο ευνόητη, εγγεγραμμένη ωστόσο στο αδιαμφισβήτητα τολμηρό σκηνοθετικό όραμα.
(Δημοσίευση Facebook 5.11.2019)
(Δημοσίευση Facebook 5.11.2019)
επικοινωνία
Παναγιώτης Γκούβερης
panagiotisgkouveris@gmail.com
τηλέφωνο
6973410202
διεύθυνση
Ραιδεστού 36
ΤΚ. 62100
Σέρρες
Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2020
Η Χλόη Κουτσουμπέλη για το "Μην κλαις, ρε Γοργόνα!"
Διαβάζοντας ξανά το βιβλίο του Παναγιώτη Γκούβερη ΜΗΝ ΚΛΑΙΣ ΡΕ ΓΟΡΓΟΝΑ! εκδόσεις Γαβριηλίδης 2017 σκεφτόμουν πως με το ανατρεπτικό χιούμορ μπορεί να ειπωθούν τα πιο φριχτά πράγματα που αλλιώς θα ακούγονταν μελό και κοινότοπα, ενώ έτσι η στιλπνότητα της αιχμής τους σε διαπερνά ως το κόκκαλο. Συγκεκριμένα στις σελίδες 11-12
"Εσύ Γοργόνα; Πώς περνάς εσύ; Πότε θα κάνεις την ζωή σου; Πότε θα βγάλεις πόδια; Δεν βαρέθηκες να μυρίζεις ψαρίλα;
....
Κακά τα ψέματα, στις μέρες μας είτε είσαι γοργόνα, είτε Κένταυρος είτε ταυροκαθάψιο, δεν έχεις μέλλον.
......
"Εσύ Γοργόνα; Πώς περνάς εσύ; Πότε θα κάνεις την ζωή σου; Πότε θα βγάλεις πόδια; Δεν βαρέθηκες να μυρίζεις ψαρίλα;
....
Κακά τα ψέματα, στις μέρες μας είτε είσαι γοργόνα, είτε Κένταυρος είτε ταυροκαθάψιο, δεν έχεις μέλλον.
......
Γέμισε το Αιγαίο σκισμένα φουσκωτά, ρε Γοργόνα. Εκεί στον βυθό δεν ακούς τίποτα κλάματα; Τίποτα μαντήλια και μακριά φουστάνια, φουστανάκια; Αυτά δεν τα βλέπεις; Μόνο για τον Αλέξανδρο, ρε γοργόνα; Για τους άλλους; Για τον Αιλάν, για την Αντίλ, για τον Σαούλ, τίποτα, ρε Γοργόνα; Εκεί...κολλημένη στον Αλέξανδρο;
Μίκρυνε ο κόσμος, Γοργόνα. Μίκρυναν οι νεκροί μας. Τριών, τεσσάρων, πέντε χρόνων παιδιά, αυτά πνίγονται τώρα. Πάει η μόδα με τους πνιγμένους ναυτικούς σου. Τώρα είναι η εποχή των πνιγμένων προσφυγόπουλων. Είσαι ντεμοντέ, Γοργόνα. Η ουρά σου είναι πια ρετρό. Κανείς δεν σε φοβάται. Ούτε εσένα ούτε τον αδελφό σου.
Ξέρεις τι τον κάνανε τον Βουκεφάλα; Δεν ήθελα να σ΄το πω. Παστουρμάς ρε Γοργόνα έγινε ο Βουκεφάλας..."
Μίκρυνε ο κόσμος, Γοργόνα. Μίκρυναν οι νεκροί μας. Τριών, τεσσάρων, πέντε χρόνων παιδιά, αυτά πνίγονται τώρα. Πάει η μόδα με τους πνιγμένους ναυτικούς σου. Τώρα είναι η εποχή των πνιγμένων προσφυγόπουλων. Είσαι ντεμοντέ, Γοργόνα. Η ουρά σου είναι πια ρετρό. Κανείς δεν σε φοβάται. Ούτε εσένα ούτε τον αδελφό σου.
Ξέρεις τι τον κάνανε τον Βουκεφάλα; Δεν ήθελα να σ΄το πω. Παστουρμάς ρε Γοργόνα έγινε ο Βουκεφάλας..."
(Δημοσίευση facebook 17.9.2019)
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Άχνη Κανέλα Γκνταπ!
The Arts of Life in America: Unemployment, Radical Protest, Thomas Speed 1932 Καιρό έχει να γίνει σεισμός στην πόλη. Να βγούμε με τα σώβρακ...
-
The Arts of Life in America: Unemployment, Radical Protest, Thomas Speed 1932 Καιρό έχει να γίνει σεισμός στην πόλη. Να βγούμε με τα σώβρακ...